“277 camimiz kilise yapıldı”
03.01.2022 tarihli Türkiye Gazetesi’nde yayınlanan haber
https://www.turkiyegazetesi.com.tr/dunya/815619.aspx
Osmanlı hâkimiyetindeki toprakları gezen Yüksek Mimar M. Emin Yılmaz, 19 ülkedeki 277’si cami 344 Türk mimari eserinin kiliseye dönüştürüldüğünü tespit etti.
Ayasofya ve Kariye camiilerinin yeniden ibadete açılmasına tepki gösteren Avrupa ülkelerinde yüzlerce caminin kiliseye dönüştürüldüğü tespit edildi. Osmanlı İmparatorluğu’nun hâkimiyeti altındaki topraklarda Türk mimari yapısına sahip eserlerin izini süren Yüksek Mimar Mehmet Emin Yılmaz, 19 ülkede bulunan Türk mimarisine sahip 277 cami, birçok tekke, türbe ve benzeri yapıyı barındıran 344 eserin kiliseye dönüştürüldüğünü tespit etti. Bu çalışmayı “Kiliseye Çevrilen Türk Eserleri” adını taşıyan 597 sayfalık kitabında birleştiren Mimar Yılmaz, 10 yıl süren serüveni İhlas Haber Ajansı (İHA) muhabirine anlattı. Yılmaz, araştırmaya başladığı ilk iki yılda 70 Türk eserinin kiliseye dönüştürüldüğünü tespit ettiğini, bunu kitap haline getirmeye karar verdiğini ancak bu sayının 70 ile sınırlı kalmadığını görünce basımı durdurup sekiz yıl daha üzerinde çalıştığını söyledi.
ESERLERİN 277’Sİ CAMİ
Kitabında kiliseye çevrilen 334 Türk eserine yer verdiğini, bunlar arasında en çok cami olduğunu belirten Yılmaz, şunları kaydetti:
Benim tespit ettiğim 334 eserin içerisinde 277 cami var. Sonra tekke ve türbeler, az da olsa Güney Kıbrıs’ta çeşme, Macaristan’da günümüze ulaşmamış bir hamam, yapıların içerisinde imaret, kervansaray gibi farklı yapılar var. Şehirlerin Osmanlı dönemine ait gravürleri, daha geç dönemdekilerin şehir haritaları, çoğu Abdülhamid Han döneminden olan fotoğraflar var. Fotoğraflar üzerinden zaten yapıyı tespit etmek kolay. Ya da üzerinde yayın yapılan yabancı araştırmacıların yayın yaptığı ‘Bu Türk eseridir’ dediği yapılar da var. Hiçbir şekilde üzerinde yayın yapılmamış bilinmeyen yapılar da var. Özellikle Midilli adasındaki köy camileri ilk defa bu kitapta yayınlandı.
10 YAPIYI DAHA TESPİT ETTİ
Kiliseye Çevrilen Türk Eserleri kitabının bir yıl önce basıldığını, bu süreçte yeni eserler tespit ettiğini anlatan Mimar Yılmaz “Kitaptaki 334 eserin üzerine 10 eser daha eklendi. Bu eserleri, yeni baskıda kitaba eklemiş olacağım” dedi.
Yılmaz, araştırma ve seyahatler için hiçbir yerden maddi destek almadığını ifade ederek “Kitabın basılması ise iki hayırseverin desteğiyle gerçekleşti. Türkiye’deki eski eserlerle ilgili kurumların kütüphanelerine bu kitabı kendim bizzat götürerek haberdar ettim. Dışişleri Bakanlığı da kitaptan belirli sayıda alarak onların da haberi olması için kitapta adı geçen ülkelere dağıttı” ifadelerini kullandı.