Dobruca’da İbrâhim Ağa Çeşmesi

Mehmet Emin YILMAZ, Dobruca’da İbrâhim Ağa Çeşmesi, Ankara Anadolu ve Rumeli Araştırmaları Dergisi, Cilt 1, Sayı1, Yaz 2020, s.245-255.

ÖZ: Türk mimârîsinin en önemli sosyal yapılarından olan çeşmeler, şehir merkezlerinde olduğu kadar yol kenarlarında ve kırlık yerlerde de inşa edilmiştir. Çoban çeşmesi türünde olan açık alan çeşmeleri, ağıllarına dönen hayvanlar için yapılmıştır. Dobruca’nın hemen hemen her köyünde olduğu gibi Umur Fakih Köyü’nde de (günümüzdeki adı: Jeglartsi) bu amaçla inşâ edilmiş İbrâhim Ağa Çeşmesi bulunmaktadır. Tümüyle kesme taştan inşâ edilen İbrâhim Ağa Çeşmesi, bir duvar önüne dizilmiş 13 yalaktan oluşmaktadır. Çeşmede 5 satırdan oluşan mermer inşâ kitâbesi yer almaktadır. Çeşmenin bânisi, Sadrazâm Benderli Mehmed Selim Sırrı Paşa’nın kapıcıbaşısı İbrâhim Ağa’dır. Eser, kitâbesinde noktalı ebcedle düşülmüş târihe göre H.1241 (M. 1825/26) senesinde inşâ edilmiştir. Çeşmenin kitâbesi, dönemin en ünlü şâiri olan Aynî mahlaslı Ayıntablı Seyyid Hasan tarafından yazılmıştır. Günümüzde de kullanılan İbrâhim Ağa Çeşmesi, Türk sanatının bir temsilcisi ve Rumeli’ndeki Türk varlığının bir delili olarak işlevini sürdürmektedir.